خلاصه
هایمن غشایی است که از نظر بیولوژیکی بی‌کاربرد است و معمولا در دهانه بخش بیرونیِ واژن زنان قرار می‌گیرد. در برخی نواحی جهان تاریخچه روابط جنسی دختران و زنان را بر اساس هایمن آنان می‌سنجند. برخی پزشکان همچنان و به غلط٬ برای دست‌یابی به اطلاعاتی از قبیل سابقه روابط جنسیِ زنان٬ با یا بدون رضایت آنها٬ هایمن آنان را معاینه می‌کنند. ما در اینجا با بررسی مقالات موجود، افسانه‌های مربوط به هایمن و ریختشناسی (مورفولوژی) آن استفاده از آن به عنوان مدرکی برای تشخیص رابطه و آزار جنسی را رد می‌کنیم.
معاینه هایمن، آزمایشی دقیق و معتبر برای تشخیص پیشینه فعالیت‌های جنسی و همچنین تجاوز جنسی نیست. پزشکانی که مسئول رسیدگی به پرونده‌های مربوط به تجاوز جنسی هستند، باید از کاربرد اصطلاحاتی چون «هایمن سالم (دست‌نخورده)» و «هایمن آسیب‌دیده»، درهمه موارد، خودداری کنند و به جای آن، مشاهدات خود را با استفاده از استاندارد‌های بین‌المللی و واژگان مربوط به مباحث ریختشناسی شرح دهند.
از پزشکان دعوت می‌کنیم تا کم ارزش بودن اطلاعات بدست آمده از طریق معاینه هایمن را در نظر داشته باشند و:
۱. از تکیه کردن صرف بر وضعیت توصیف شده از هایمن در گزارش‌ها و معاینات مربوط به پرونده‌های تجاوز جنسی خودداری نمایند.
۲. برای آگاهی‌رسانی درباره این موضوع، در میان همکاران‌شان در بخش‌های اجرایی و قضایی، تلاش کنند.
۳. گفت‌و‌گو درباره محدودیت‌های معاینه هایمن را، در بخش‌های مربوط به آموزش‌های پزشکی، با تمامی متخصصانی که با مسائل جنسی و سلامت بهداشت اندام جنسی دختران و زنان سروکار دارند، گسترش دهند.
در بسیاری از جوامع مردسالار، سوابق رابطه جنسی دختران و زنان به عنوان یک عامل مهم تعیین‌کننده در وضعیت‌های اجتماعی، ارتباط‌های عمومی، خانوادگی و فردی به‌کار برده می شود و «تست باکرگی»، به عنوان وسیله‌ای برای «اثبات و رد» رابطه جنسی، تبدیل به نقطه اشتراک فرهنگ، مذهب، سیاست، قانون، اقتصاد و پزشکی شده است. در این‌گونه جوامع، برای بررسی این موضوع که آیا هایمن شخصی «سالم» است یا نه، برای تشخیص فعالیت یا عدم فعالیت جنسی زنان، از تست باکرگی استفاده می‌کنند. انجام این تست اغلب پیش از ازدواج صورت می‌گیرد. همچنین، ارائه دهندگان خدمات مراقبتی-بهداشتی، نتیجه‌گیری راجع‌به پیشینه رابطه جنسی در زنان را منوط به نتیجه تست باکرگی می‌کنند.
در برخی مناطق جهان، دختران و زنان برای اثبات تجربه خشونت جنسی باید تست باکرگی بدهند. مانند زنان یزیدی که توسط داعش ربوده و به بردگی گرفته شدند و سپس به آنان تجاوز شد.
هرچند انجام تست باکرگی، در همه انواع آن، توسط سازمان بهداشت جهانی و حقوق بشر محکوم شده است، اما همچنان در بسیاری از کشور‌های جهان از جمله افغانستان، برزیل، یونان، هند، اندونزی، ایران، جامائیکا، اردن، فلسطین، آفریقا جنوبی، اسواتینی، ترکیه و زیمبابوه در حال انجام است. گزارش‌هایی از برخی کشور‌ها مانند کانادا، سوئد، اسپانیا و هلند مبنی بر فزونی گرفتن انجام تست باکرگی، دریافت می‌شود. تست باکرگی که در بسیاری از نواحی جهان ریشه در سنت دارد، غیرقانونی به حساب نمی‌آید و گاه حتا توسط پزشکان صورت می‌گیرد.
این تست به خودی‌خود می‌تواند برای زنان دردناک و از نظر روانی تنش‌زا باشد. به‌علاوه، نتیجه «تست باکرگی» می‌تواند بر دیدگاه جامعه نسبت به آن فرد و شیوه رفتار با او تاثیر بگذارد و میزان صداقت و قابل اعتماد بودن‌اش قضاوت شود، مخصوصا زمانی‌که پای سابقه رابطه‌جنسی درمیان باشد. همه این موارد، دلایلی هستند برای نماینده‌های سازمان ملل که خواهان ممنوعیت انجام این تست باشند.
هرچند که مدرکی مبنی بر تایید نتیجه‌های گرفته شده از تست باکرگی وجود ندارد، اما پزشکان همچنان با بررسی تغییرات هایمن به دنبال دسترسی به سوابق روابط جنسیِ با یا بدون رضایت زنان هستند. نویسنده‌‌های این مقاله سال‌ها مشغولِ آموزش‌های پزشکی در زمینه خشونت جنسی در پزشکی قانونی، در محیط‌های مختلفی بوده‌اند؛ از شرق و آفریقای مرکزی گرفته، تا «برنامه پزشکان برای حقوق بشر» درباره خشونت جنسی در نواحی درگیر جنگ.
ما متوجه شدیم که بسیاری از پزشکان بر تصورات غلط خود از آناتومی هایمن، مورفولوژی و فیزیولوژی و نقشی که هایمن در تشخیص پیشینه فعالیت جنسی (با/ بدون رضایت شخص) دارد، به ویژه در میان کودکان، نوجوانان و زنان جوان، مصر هستند.
بعضی از پزشکان، عقاید غالب اما نادرست خود را در بسیاری از بخش‌های جهان بازتاب می‌دهند. نظیر این عقیده که رابطه جنسی همیشه باعث ایجاد تغییراتی در شکل هایمن می‌شود و یا اینکه از روی یک هایمن «پاره شده» می‌توان آزار جنسی یا تجاوز جنسی را تشخیص داد و برای اثبات تجاوز و آزار جنسی می‌توان از آن استفاده کرد. در طول چندین دوره آموزشی و مرور نمودار‌های پزشکی، به مدت بیشتر از ۶ سال، متوجه شدیم که در ارزیابی‌های پزشکی قانونی، هایمن با عباراتی مانند «پاره »، «دست‌نخورده/سالم »، «باکره» یا «کثیف » توصیف شده‌است. بر اساس تجربیات ما، چنین اشتباهاتی در ارائه اطلاعات، مختص به افراد شاغل در بخش‌های پزشکی نیست. بلکه این اطلاعات غلط در سایر بخش‌ها از جمله در میان ضابطان قضایی بخش رسیدگی به تجاوز‌‌های جنسی، وکیل‌ها، دادستان‌ها و همچنین قاضی‌های درگیر در چنین پرونده‌هایی نیز از آن به عنوان مدرک استفاده می‌کنند.
هدف از این مقاله، مرور مدارک منتشر شده با دیدگاهی منتقدانه است تا افسانه‌های مربوط به هایمن، ریختشناسی٬ عملکرد و استفاده از آن به عنوان مدرکی برای اثبات خشونت‌های جنسی، را مردود کنیم. برای این‌کار مروری داشتیم بر مقالات انگلیسی چاپ شده، بین سال‌های ۱۹۹۰ تا سپتامبر ۲۰۱۸.که حاوی این کلمات بودند: هایمن (و مورفولوژی، آناتومی) و خشونت جنسی٬ تجاوز جنسی٬ فعالیت جنسی٬ سوءاستفاده جنسی٬ صدمه و آمیزش جنسی.
تجربه‌های ما در زمینه آموزش به صد‌ها پزشک در «برنامه پزشکان برای حقوق بشر» درباره خشونت جنسی در مناطق درگیر جنگ جمهوری آفریقا مرکزی، جمهوری دموکراتیک کنگو، عراق و کنیا، به لیست افسانه‌های ما سمت و سو داد.
افسانه‌های رایج درباره هایمن
افسانه شماره ۱: هایمن، یک بافت غشایی است که دهانه واژن را به صورت کامل می‌پوشاند.
واقعیت شماره ۱ الف: هایمن، یک بافت غشایی است که گرداگرد دهانه واژن است.
هایمن، غشایی است که در دهانه واژن قرار دارد. در دوران جنینی، ابتدا واژن به صورت یک مجرای یکپارچه شکل می‌گیرد. با گذشت زمان، بخش درونی این مجرا جدا شده و سپس به صورت یک لوله توخالی درمی‌آید. در انتهای مجرا، یک غشای نازک (هایمن) باقی می‌ماند. غالبا این غشا در روز‌های اولیه زندگی گسیخته می‌شود. ممکن است به صورت دیواره‌ای از غشا در اطراف دهانه واژن باقی بماند. همچنین ممکن است به عنوان غشایی با یک یا چند سوراخ کوچک یا بخش‌هایی گسیخته شده که تا حدی دهانه واژن را گرفته‌اند، باقی بماند (شکل۱). هایمن، دارای اندازه‌های مختلفی‌ست و این اندازه‌ها بسته به وضعیت بدنی (پوزیشن) معاینه‌شونده در هنگام معاینه متفاوت می‌باشند، هرچند که به صورت کلی قطر آن، در دختران، پیش از سن بلوغ، کمتر از ۶میلی‌متر است.
مجرای واژن از درون، از هایمن تا سرویکس (گردنه‌ی رحم) منبسط می‌شود. مواردی که هایمن به صورت کامل دهانه واژن را بپوشاند، یعنی «هایمن مسدود»، کمیاب است و گزارش‌ها در مورد میزان شیوع آن بین ۱ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر تا ۱ نفر از هر ۱۰۰۰۰ نفر متفاوت است.
همچنین شکل هایمن بسته به درصد پولیپ، تگ‌ها، دندانه‌ها، باند و سوراخ‌ها متفاوت است و هیچ‌نوع هایمن استانداردی برای دختران جوان، نوجوانان و زنان بالغ وجود ندارد. اشکال مختلفی از هایمن وجود دارد و انواع آن، به صورت کلی، شامل حلقوی (یا دایره‌ای)، هلالی و شرابه‌دار (با برآمدگی انگشت‌مانند) می‌شود.
سایر انواعِ کمتر معمول هایمن عبارت‌اند از: آستین‌شکل، پل‌دار (دارای دو دهانه با یک بافت در میان آنها)، مشبک (دارای چندین سوراخ)، مایکرو پرفوره (که در آن، سوراخ در دهانه‌ی واژن بسیار کوچک است)، مسدود (که در آن، هیچ‌گونه سوراخی در دهانه‌ی رحم وجود ندارد). غالبا به هایمن مسدود در سن بلوغ، هنگامی که مریض آمنوره و تجمع خون در مهبل را تجربه می‌کند، پی برده می‌شود.
درحالی‌که حداقل دو مطالعه در سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ گزارش دادند که تمامی دختران تازه به دنیا آمده (۱۱۳۱ مورد در یک مطالعه و ۱۳۴ مورد در مطالعه‌ای دیگر) دارای هایمن هستند، اسنادی وجود دارند که نشان می‌دهند دخترانی هستند که بدون هایمن به دنیا می‌آیند. در این موارد، سایر ناهنجاری‌های ژنتیکی، مانند نارسایی کلیوی نیز یافت شدند. مطالعات میان فرهنگی و مبتنی بر جمعیت بسیاری که موضوع وجود و یا عدم هایمن در هنگام تولد را مورد بررسی قرار دادند هرگز منتشر نشدند. از طرفی، هیچ‌کدام از مطالعات موجود، کارکردی روشن برای هایمن، شناسایی نکرده‌اند.
واقعیت شماره‌ی ۱. ب: ظاهر هایمن به مرور زمان تغییر می‌کند.
در طول زندگی هر زنی، شکل، اندازه و انعطاف‌پذیریِ هایمن به صورت چشمگیری تغییر می‌کند. در یک کودک تازه متولد شده که هنوز تحت تاثیر هورمون‌های مادرش است، هایمن کلفت، صورتیِ کمرنگ و بیش از حد در خود پیچیده و برآمده است. از دو تا چهار سالگی، نوزاد هورمون‌هایی تولید می‌کند که باعث دوام این اثر می‌شود. در طول سه تا چهار سال بعدی، هایمن تغییر کرده و به غشایی نسبتا نازک و دارای لبه‌های نرم تبدیل می‌شود که این حالت معمولا مربوط به اندام جنسی منتسب به زنان، پیش از سن بلوغ است. همچنان‌که بلوغ نزدیک می‌شود، ضخامت هایمن، ممکن است شبیه به هایمن هلالی یا شرابه‌دار شود و قابلیت ارتجاعیِ هایمن افزایش یابد. سایر تغییرات هایمن به دلایلی از جمله؛ حاملگی، زایمان، افزایش سن و یا توقف تولید هورمون به علت یائسگی اتفاق می‌افتد.
به طور خلاصه، آناتومی هایمن، همانند سایر اعضای بدن و ارگان‌ها، به شدت گوناگون و متغیر است. به همین دلیل ضروری است، افرادی که در پزشکی قانونی مشغول به کار هستند و افرادی که روزانه با معاینه‌ی هایمن زنان و بررسی بیماری‌های زنانه سروکار دارند، از تنوع وسیع هایمن٬ و همچنین از وجود محدودیت های علمی برای هرآنچه که ممکن است تجویز کنند، آگاه باشند.
افسانه‌ی شماره ۲: با بررسی بود و نبود بافت هایمن می‌توان سابقه رابطه جنسی در زنان و دختران را تشخیص داد.
واقعیت شماره ۲: تغییرات هایمن لزوما تعیین‌کننده سابقه رابطه جنسی (با/ بدون رضایت فرد) نیستند.
در فرهنگ‌هایی که باکره بودن زنان قبل از ازدواج موضوعی مهم و حیاتی است، گمان می‌شود که فرد باکره هایمن «سالم/ دست‌نخورده» دارد و در اولین آمیزش جنسی‌اش، بر روی ملافه تخت‌خواب ازدواج‌اش، باید اثرات خون به معنی «پاره شدن» هایمن دیده شوند. مطالعات علمی و پزشکی زیادی چنین باور‌هایی را رد کرده‌اند و مدرکی دال بر صحت آنها وجود ندارد. در بسیاری موارد، ارتباطی بین ظاهر هایمن و سابقه رابطه جنسی وجود ندارد.
خون‌ریزی
هایمن، غشایی با تعداد اندکی رگ خونی است که حتی در صورت پارگی، خون‌ریزی ناشی از آن ناچیز خواهد بود. در طول رابطه جنسی، دخول همراه با فشار و زور و کمبود مایع روان‌کننده (لوبریکانت) واژن ممکن است باعث پارگی دیواره‌ی واژن و «لکه‌ی خون روی ملافه» شود که ربطی به پارگی هایمن ندارد. مطالعات زیادی از مشاهده نشدن خون‌ریزی در اولین رابطه‌ی جنسی زنان خبر می‌دهند.
«پاره شدن» هایمن
واژن دختران پیش از سن بلوغ، نسبت به زنان و نوجوانان بالغ، کوچکتر بوده و از قابلیت کششی کمتری برخوردار است که در نتیجه، در صورت دخول، آسیب ناشی از آن واضح‌تر و مشخص‌تر خواهد بود. اگرچه، به صورت کلی، در بیشتر موارد گزارش شده، مطالعات از فقدان شواهد فیزیکی ناشی از دخول در اولین رابطه جنسیِ با/ بدون رضایت فرد، حتی در میان دختران پیش از سن بلوغ، خبر می‌دهند.
هایمن، در ابتدای دوره بلوغ و یا شروع زندگی جنسی زنان، ممکن است کشسان (کش مانند) شود و به واژن اجازه دخول با کمترین آسیب و یا بدون آسیب را بدهد. تنها در درصد کمی از زنان، آسیب‌های وارد شده به هایمن، بر اثر دخول، نمایان می‌شوند. برای مثال؛ در یک نمونه کوچک ۳۶ نفری از دختران بالغ باردار، تیم پزشکی تنها قادر به تشخیص دخول در ۲ مورد از آنها شد.
در مطالعه‌ای دیگر درباره مقایسه ریختشناسی هایمن در دختران بالغ، با/ بدون داشتن پیشینه جنسی، ۵۲ درصد از آنهایی که دارای سابقه‌ی رابطه جنسی تشخیص داده شدند، در حقیقت رابطه جنسی را تجربه نکرده‌بودند. همچنین، ایجاد تغییر در ریختشناسی هایمن می‌تواند دلایلی غیر از رابطه جنسی داشته باشد اعم از فرو رفتن اشیا، انگشت، وارد شدن ضربه به صورت اتفاقی و عمل‌های جراحی.
افسانه‌ی شماره ۳: از روی معاینه هایمن می‌توان تجاوز جنسی (به صورت ویژه، دخول بدون رضایت فرد) را تشخیص داد.
واقعیت: تغییرات ظاهر هایمن تغییرات ویژه و مشخصی نیستند و تنها با تکیه بر معاینه هایمن، بدون دسترسی به تاریخچه و یا سایر مدارک لازم برای تشخیص، نمی‌توان به هیچ نتیجه پزشکی یا قانونی‌ای رسید.
بررسی اندازه‌های مربوط به سایز، عرض، میزان پارگی و فعالیت‌های واژن ثابت کرد که بر روی هایمن علائم مشخص و صریحی در ارتباط با تجربه دخول وجود ندارد. نتیجه به‌دست آمده نشان داد که میان تغییراتی که به صورت طبیعی در هایمن اتفاق می‌افتد و تغییرات هایمن بر اثر وارد آمدن آسیب به آن، شباهت‌هایی وجود دارد. هایمن کودکانی که مشکوک به تجربه سوءاستفاده جنسی هستند هم، در بیشتر موارد، مانند یک هایمن عادی و معمولی به نظر خواهد رسید. آسیب‌های وارد آمده بر هایمن، معمولا به سرعت بهبود پیدا کرده و اثری از وجود آسیب در آنها مشاهده نمی‌شود، مگر در موارد وارد آمدن آسیب‌های شدید.
تعداد قابل توجهی از مدارک پزشکی، نشان می‌دهند که اکثریت کودکانی که دچار سوءاستفاده جنسی، چه از طریق دخول واژنی و چه مقعدی٬ شده‌اند، اندام تناسلی معمولی و طبیعی دارند. پژوهشی که بر روی ۲۳۸۴ کودک انجام شد، نشان داد که در معاینه فیزیکی تنها ۴٪ از آنهایی که سوءاستفاده جنسی را تجربه‌کرده بودند، علائم غیرطبیعی مشاهده شده بود. همچنین، در مطالعه‌ای دیگر که بر روی کودکان قربانی تجاوز انجام گرفت ، مشخص شد که بر روی هایمنِ تنها ۲.۱٪ از آنها نشانه‌هایی از ضایعه وجود دارد.
نتایج مطالعاتی که بر روی قربانیان تجاوز انجام شده‌است، نشان می‌دهد که هایمن ممکن است قادر به تحمل شدت نیروی وارد شده بر آن نباشد. در یک مطالعه مشخص شد که تنها ۱۹٪ از قربانی‌های تجاوز در رده‌های سنی ۱۴ تا ۱۹ سال (کسانی که تجربه‌ی رابطه‌ی جنسی قبلی و با رضایت را تا قبل از سن قانونی نداشته‌اند) پاره شدن هایمن را تجربه کرده بودند. بررسی دیگری که از زنان قربانی تجاوز، در محدوده‌های سنی بالاتر به عمل آمد، نشان داد که تنها ۹.۱٪ از آنان هایمن پاره شده داشتند. نویسندگان این مطالعه، به این نتیجه رسیدند که درصد قابل توجهی از زنان، صرف‌نظر از داشتن تجربه رابطه جنسی قبلی، آسیب‌های تناسلی قابل مشاهده در اثر شدت دخول واژنی را نخواهند داشت.
بنابراین، «نرمال» بودنِ نتیجه معاینه اندام تناسلی و مقعد، سوءاستفاده جنسی را نه ثابت کرده و نه رد می‌کند.
همچنین، بعضی از پزشکان آموزش دیده‌اند که عرض سوراخ‌های موجود در هایمن را به عنوان بخشی از معاینه اندازه‌گیری کنند. درحالی‌که در دختران، پیش از سن بلوغ، اندازه قطر و عرض سوارخ‌های هایمن، هیچ ارزشی در تشخیص دخول ندارد چرا که این اندازه‌گیری‌ها نسبت به عواملی چون وضعیت بدنی (پوزیشن) فرد معاینه‌شونده در هنگام معاینه، تکنیک‌های اندازه‌گیری، سن معاینه‌شونده و میزان آرامش او و همچنین مهارت معاینه‌گر متفاوت خواهد بود. به‌علاوه، ظاهر لبه‌های هایمن، نسبت به موقعیت بدنی (پوزیشن) معاینه‌کننده و تکنیک‌هایش، تغییر می‌کند. چندین سازمان کارشناس و متخصص در این حوزه، از جمله کالج سلطنتی پزشک اطفال و سلامت کودکان و پروتکل ملی ایالات متحده‌ی آمریکا برای معاینه‌های پزشکی قانونی سوءاستفاده‌‌های جنسی ، اندازه گرفتن سوراخ‌های هایمن و عرض آن را تایید نمی‌کنند.
یک استثناء قابل توجه در موارد مربوط به سوءاستفاده جنسی دختران پیش از سن بلوغ می‌تواند وجود داشته‌باشد. در این گروه سنی، تجاوز از طریق دخول، باید حداقل در جایی‌که بافت هایمن کاملا یا تقریبا وجود ندارد، بررسی شود (یعنی جایی بین ساعت ۳ و ۹ درحالی‌که بیمار بر پشت خوابیده باشد (شکل ۲)).
درنهایت، بررسی هایمن، به تنهایی و بدون مدارک و شواهدی راجع‌به سوابق جنسی، معاینه فیزیکی و سایر یافته‌های قانونی، نمی‌تواند پاسخگوی این سوال باشد که آیا شخصی -چه کودک و چه فرد بالغ- رابطه جنسیِ با یا بدون رضایت تجربه کرده است یا نه. جایی که ادعا می‌شود تجاوز یا سوءاستفاده جنسی رخ داده است، علی‌رغم نبود ویژگی‌های مشخص برای تشخیص، معاینه‌ی کامل و قانونی شخص -کودک یا فرد بالغ- ضروری است. در جدول ۱، خلاصه‌ای از برخی تغییرات و نشانه‌های آناتومی و علت‌های پنهانی و مرتبط با فعالیت جنسی را مشاهده می‌کنید.
- جدول ۱ – خلاصه‌ای از بعضی نشانه‌ها و تغییرات کالبدشناختی هایمن و رابطه‌ی آنها با فعالیت‌های جنسی
| انواع یافته های کالبدشناختی | شرح یافته | ارتباط یافته های آناتومی با تشخیص تجاوز جنسی |
| پارگی | پارگی به صورت وجود یک چاک عمیق بر روی پوست یا
هر بافت دیگری تعریف می‌نشود. اگر میزان پارگی حاد باشد، معمولا با خون‌ریزی، کوفتگی و یا هر دو همراه است. پارگی در هایمن ممکن است سراسر عرض هایمن و یا تنها بخشی از آن را در بر بگیرد. |
هرچند که ممکن است پارگی در هایمن نشان‌دهنده دخول واژنی
باشد، اما در مطالعه‌ای که در آن ۲۰۵ دختر پیش از سن بلوغ که تجربه آزار جنسی داشتند بررسی شدند تنها در معاینه‌ی ۳۳٪ از آنها پارگی در هایمن گزارش شد. اگرچه وجود پارگی در هایمن کودکان معمول نیست، اما مشاهده‌ی پارگی، با هر مقدار عمقی، می‌تواند نشانه سوءاستفاده جنسی در کودکان باشد. در برخی موارد اما به ندرت، علت پارگی در هایمن، در اثر حادثه نیز ذکر شده است. این جراحات ممکن است مشابه جراحات ناشی از آزار جنسی کودک باشد. پنج مطالعه نشان داد که در ۳ تا ۱۹ درصد از دخترانِ در سن بلوغ که آزار جنسی از طریق دخول واژنی دیده بودند، پارگی هایمن مشاهده شد |
| برش مقطعی هایمن | برش مقطعی، نقصی در
حاشیه عقبی هایمن است که تا پایه هایمن گسترده شده‌است. برش مقطعی هایمن به خودی‌خود جراحت نیست اما می‌تواند به عنوان نشانه یک هایمن ترمیم شده در نظر گرفته شود. |
در دختران زیر سن بلوغی که سابقه سوءاستفاده جنسی ندارند، برش
مقطعی هایمن به ندرت یافت می‌شود. هرچند که طبق چند مطالعه، این برش‌ها در حالت کلی به عنوان «یک نشانه واضح اما غیر‌معمول تجربه تروما در گذشته» در نظر گرفته می‌شوند. برش مقطعی در ناحیه بین ساعت ۳و ۹، تنها یافته در مورد هایمن است که مدرک روشنی برای تایید جراحت‌های پیشین انگاشته می‌شود. بنابراین، هنگامی که برش مقطعی هایمن مشاهده می‌شود، باید جراحت‌های مشکوک به جراحت ناشی از دخول مورد بازبینی قرار بگیرند. |
| برآمدگی ها | برآمدگی‌ها نواحی‌ای سفت،
متمرکز در یک بخش، دایره‌ای و کلفت در حاشیه هایمن هستند. |
برآمدگی‌های هایمن از جمله ویژگی‌های نرمال (به‌‌هنجار) به‌حساب می‌آیند. این برآمدگی‌ها به کرات در هایمن دختران پیش از سن بلوغ، فارغ از داشتن یا نداشتن تجربه سوء استفاده جنسی، مشاهده شده است.
بررسی‌های زیادی وجود برآمدگی در هایمن، فارغ از تجربه سوءاستفاده جنسی فرد، هم در ناحیه جلویی هایمن و هم در ناحیه عقبی، با کثرت مشابه، را تایید کرده‌اند. |
| ترک ها و شکاف ها | به فرورفتگی ها و بریدگی های روی غشاء هایمن تَرَک و شکاف
می‌گویند. تَرَک‌ها و شکاف‌ها بخش طبیعی ریختشناسی هایمن شرابه‌دار است. شکاف سراسری، به شکافی گفته می‌شود که تا ۵۰٪ عرض غشاء هایمن را در بردارد. |
تَرَک ها و شکاف ها در هایمن کودکان تازه متولد شده و دختران پیش از سن بلوغ (چه آنهایی که تجربه سوء استفاده جنسی داشته‌اند و چه آنهایی که نداشته اند) مشاهده شده است. شکاف سراسری هم در دختران پیش از سن بلوغی که تجربه آزار جنسی از طریق دخول واژنی داشته‌اند و هم دخترانی که سوءاستفاده
جنسی را تجربه نکرده‌اند، گزارش شده‌است. شکاف‌ها و یا تَرَک‌های عمیق در نصف مواردی که برای هایمن‌های غیرشرابه‌دار گزارش شده‌است، مربوط به دختران پیش از سن بلوغی بوده‌است که سابقه دخول واژنی داشته‌اند. در دختران در سن بلوغ، شکاف و تَرَک عمیق، بیشتر برای مواردی که دخول واژنی (چه با رضایت و چه بی رضایت) را تجربه کرده بودند گزارش شده‌است٬ تا برای مواردی که وجود هرگونه رابطه جنسی انکار شده است (نسبت این دو دسته ۳۳ به ۷٪ است). |
| جای زخم | احتمال وجود شکاف‌های هایمنی با افزایش سن افزایش می‌یابد.
زخم‌های هایمن می‌توانند بدون باقی ماندن هیچ جای زخمی ترمیم شوند. همچنین ممکن است در روند ترمیم‌سازی تَرَک و یا برش مقطعی به‌جای بماند. |
افسانه‌ی شماره ۴: پزشکان برای تشخیص ریختشناسی و ساختار هایمن و نتیجه‌گیری بر اساس بررسی‌ها و معاینه‌های‌شان، به‌خوبی آموزش دیده‌اند.
واقعیت: پزشکان درباره ریختشناسی هایمن و یا اظهارنظر درباره آن آموزش اندکی می‌بینند.
تشخیص بین تغییرات طبیعی ریخت‌شناختی هایمن و تغییرات هایمن ناشی از دخول واژنی، حتی برای پزشکان متبحر و باتجربه دشوار است.
گمانه‌زنی‌هایی راجع به تغییرات معمول هایمن در میان معاینه‌گران غیرمتخصص رایج است که به اشتباه معتقدند این تغییرات به دلیل سوابق سوءاستفاده جنسی حاصل شده‌است. تغییرات معمولی مانند شقاق‌های مقعدی، خال تناسلی، التهاب تناسلی، بزرگ‌شدن دهانه هایمن، از بین رفتن بهم‌پیوستگی خط میانی هایمن، محدود شدن لبه‌های هایمن، شکاف‌های بخشی هایمنی، ترک‌های هایمنی، و حتی شرایطی مانند لیکن پلان، به اشتباه، ناشی از آسیب‌های جنسی و سابقه سوءاستفاده جنسی پنداشته می‌شود.
مطالعه‌ای نشان داد که «پزشکان اطفال، اطلاعات کافی درباره‌ی هایمن ندارند». طبق موردی گزارش شده، در ترکیه، سوءاستفاده جنسی از کودکی ۱۴ ساله، در دادگاه، تحت بررسی بود. در این پرونده «آن دختربچه را سه بار برای معاینه هایمن فرستاده بودند. چرا که دادگاه به دلیل گزارش‌های متفاوتی که درباره وضعیت هایمن دختربچه توسط دو نفر متخصص بیماری‌های زنانه و یک نفر کارشناس پزشکی قانونی دریافت کرده‌بود، سردرگم شده‌بود ».
از آن‌جا که دانشجو‌های پزشکی در طول دوره‌های تحصیلی‌شان، تنها چند ساعت آموزش معاینه لگن می‌بینند، ناتوانی‌شان در تشخیص تعجب‌آور نیست. دانشجو‌های پزشکی، معمولا در طول آموزش معاینه لگن، تنها با مدل‌های لگن داوطلبان بالغ و بیماران متعارف و استاندارد سروکار دارند و شانس آنها برای آموزش و یادگیری درباره هایمن بسیار کم است.
بسیاری از دانش‌آموخته‌گان پزشکی، از دشواری آزمایش‌های مربوط به اندام تناسلی گزارش داده‌اند و به نظر می‌رسد که دلیل آن، شبیه‌سازی‌ها و کار کردن با داوطلبان و بیماران متعارف و استاندارد باشد. توانمندی در انجام آزمایش‌های لگن، همانند آزمایش پاپ اسمیر، اغلب به تمرکز بر روی واژن و مهارت کار با دو دست بستگی دارد. در کتاب‌های آموزشی درباره لگنِ زنانِ بالغ برای آموزش‌گران بالینی، مبحثی به اسم «بررسی واژن» وجود دارد در حالی‌که در آن، به ندرت به شکل صریح اشاره‌ای به هایمن شده‌است. این مطالعات اغلب در کشور‌های انگلیسی زبان انجان شده‌اند. بررسی‌ای که بر روی دانشجویان پزشکی در عربستان سعودی انجام شد نشان داد که «بیشتر دانشجویان هرگز «نواحی خصوصی» زنان یا مردان را معاینه نکردند» و بیشتر از۴۰٪ آنان، در طول دوره تاریخچه جنسی بیماران را ثبت نکرده اند. در بررسی دیگری در عربستان سعودی، ۴۳٪ از دانشجویان مورد مطالعه، معاینه لگن زنان را انجام نداده بودند. اگرچه مقاله‌ای که به صورت ویژه این موضوع را گزارش داده باشد وجود ندارد، اما احتمالنا این قضیه در مورد کشور‌های مشابه هم صادق است.
این قضیه، در مورد متون آموزشی ایالات متحده‌ی آمریکا، مقداری متفاوت است. در آن‌جا، تنها در برنامه‌های درسی مربوط به دانشجویان پزشکی داخلی، دانشجویان پزشکی اطفال و کارآموزان بیماری‌های تناسلی کودکان به هایمن اشاره شده‌است.
این موضوع به علت ملاحظات اخلاقی موضوع پیچیده‌ای است. به ویژه زمانی که پای معاینه اندام تناسلی کودکان درمیان باشد. از نظر اخلاقی، کسی حق ندارد به خاطر یادگیری آناتومی و ریختشناسی هایمن، شخصی (اعم از کودک، نوجوان و یا فردی بالغ) را در معرض معاینه اندام تناسلی قرار دهد (مانند آنچه که درباره بیماران قلبی اتفاق می‌افتد). شانس معاینه هایمن با علائم خاص و یا ناشناخته، اندک است و این می‌تواند فرصت مشاهده و معاینه هایمن و تشخیص را به شدت پایین بیاورد.
خلاصه
هیچ مدرکی مبنی بر درست بودن و قابل اعتماد بودن نتایج گرفته‌شده در معاینه هایمن، در تشخیص پیشینه رابطه جنسی و حتی تجاوز جنسی وجود ندارد. همانطور که گفته شد، عوامل بسیاری وجود دارند که تشخیص تغییرات غشاء هایمن در مراحل مختلف زندگی را برای پزشکان دشوار می‌کنند که از آن جمله می‌توان به عوامل ژنتیکی، تکاملی، غدد درون‌ریز و تاثیرات بیرونی و خود‌به‌خود اشاره کرد.
اطلاعات گردآوری شده از پزشکی قانونی نشان می‌دهد که معاینه اندام تناسلی می‌تواند انواعی از اتهام‌های خشونت‌های جنسی را تایید کند. اما باید این نکته را در نظر داشت که برای تایید اتهام خشونت‌های جنسی، وجود چندین نوع مدارک قانونی دیگر ضروری‌ست از جمله پیشینه قربانی، شواهد فیزیکی (وجود جراحت در ناحیه تناسلی یا سایر نواحی بدن)، شواهد روانی، مدارک آزمایشگاهی (مانند اسپرماتوزوئید‌ها، دی‌اِن‌اِی و ارگانیسم‌های جنسی انتقال یافته) و یا دیگر فرم‌های مدارک قانونی. در طول معاینه‌های فیزیکی، بسته به سن قربانی، پیشینه و دیگر معیار‌ها، غشاء هایمن ممکن است وجود داشته و یا نداشته باشد. همچنین در صورت وجود داشتن ممکن است، ویژگی‌های غیر‌عادی داشته‌باشد و یا کاملا طبیعی باشد.
در حالت کلی، معاینه هایمن برای تشخیص پیشینه جنسی، به جز احتمال نتیجه‌گیری‌های نادرست راجع به خشونت جنسی، ممکن است آسیب‌های فردی و اجتماعی زیادی به‌همراه داشته‌باشد. مانند بار روانی ناشی از بی‌اعتمادی و نقض حق مالکیت بر بدن و تجربه درد و ناراحتی‌های فیزیکی در حین معاینه.
پزشکانی که مسئول معاینه فیزیکی در پرونده‌های قانونی مربوط به تجاوز جنسی هستند، باید بدانند که نه هیچ استانداردی برای یک هایمن «نرمال» وجود دارد، و نه هیچ اصولی برای پیش‌بینی و تشخیص. به‌علاوه، باید از به‌کار بردن اصطلاحاتی مانند «هایمن سالم (دست‌نخورده)» یا «هایمن پاره شده»، در همه موارد خودداری شود. درعوض، پزشکان برای توصیف مشاهدات‌شان، باید از استاندارد‌های بین‌المللی و اصطلاحات ریخت‌شناختی استفاده کنند.
شکل ۱- انواعی از اشکال هایمن
شکل۱ نمایه‌ای از مدل واژنی که در گزارش‌های کلینیک‌ها با استفاده از آن واژن را توصیف می‌کنند.
از روی معاینه هایمن به ندرت می‌توان تشخیص داد که آیا دخولی توسط جسم یا اندام جنسی مردانه صورت گرفته‌است یا نه. از پزشکان دعوت می‌کنیم که کم‌ارزش بودن نتایج گرفته‌شده از طریق معاینه هایمن را در نظر داشته باشند و ۱. از تنها تکیه کردن بر وضعیت توصیف شده از هایمن در گزارش‌ها و معاینات مربوط به پرونده‌های تجاوز جنسی خودداری نمایند؛ ۲. به منظور آگاهی‌رسانی درباره این موضوع در میان همکاران‌شان در بخش‌های اجرایی و قضایی تلاش کنند و۳. گفت‌و‌گو درباره محدودیت‌های معاینه هایمن را، در بخش‌های مربوط به آموزش‌های پزشکی، با تمامی متخصصانی که با مسائل جنسی و سلامت بهداشت اندام جنسی دختران و زنان سروکار دارند، رواج دهند.
منبع:
مترجم: ژیلا امینی
Image by <a href=”https://www.freepik.com/free-photo/abstract-sexual-health-composition-with-wallet_18392877.htm#query=Vagina&position=3&from_view=search&track=sph”>Freepik</a>
دیدگاهتان را بنویسید